Lata pięćdziesiąte – czerwoniakiem do Warszawy

Historia komunikacji miejskiej w Łomiankach sięga tak naprawdę roku 1956, kiedy to Łomianki nie miały jeszcze praw miejskich, lecz były wsią. Wtedy to, staraniem ówczesnej lokalnej władzy – czyli Gromadzkiej Rady Narodowej w Łomiankach – dyrekcja Miejskich Zakładów Komunikacyjnych w Warszawie uruchomiła pierwszą, autobusową linię podmiejską w okolicach stolicy. Linię oznakowano literą “D”, a obsługiwały ją typowe miejskie autobusy kursujące w Warszawie – francuskie Chausson’e, węgierskie “IKARUS 620” oraz czechosłowackie “Škoda- Karosa”.
Początkowo co pół godziny kursowały „tam i z powrotem” dwa pojazdy na trasie PKS Marymont – Dziekanów Leśny. Później tabor przeznaczony do obsługi tej linii powiększono do czterech autobusów, ale tylko w godzinach szczytu porannego i popołudniowego. Pierwsza pętla dla tej linii zlokalizowana była przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic: Warszawskiej i Konopnickiej (czyli, jak mówili mieszkańcy, na Graniczce). Po kilku latach (po utwardzeniu ulicy Konopnickiej aż do szpitala w Dziekanowie Leśnym) przeniesiono ją przed szpital. Dla tej pierwszej linii podmiejskiej „D”, przemianowanej w międzyczasie na „201”, a później na „701”, obowiązywały specjalne bilety, które nie zachowywały ważności na żadnych innych liniach warszawskich.
Pierwsze autobusy „D” wyjechały w trasę Warszawa – Dziekanów Leśny – Warszawa wiosną 1956 roku. Moment inauguracji był szczególnie uroczysty, odbył się na pętli w przy udziale szacownych przedstawicieli: Dyrekcji MZK w Warszawie, Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Łomiankach oraz proboszcza Parafii Łomianki – księdza Romanowskiego.
Obsługa autobusu w tamtym czasie składała się z kierowcy i konduktora, stąd też zjawisko jazdy „na gapę” praktycznie nie miało miejsca.
Zainteresowanie okolicznych mieszkańców przejazdem z Łomianek do warszawskiego Żoliborza tzw. „czerwoniakami” rosło systematycznie. Bezpośrednie połączenie komunikacyjne Łomianek z Warszawą przekładało się także na wzrost zainteresowania osiedlaniem się w naszej podwarszawskiej miejscowości. Przyrost ludności i związany z nim rozwój przedsiębiorstw, wkrótce zaowocowały przeobrażeniem niewielkich Łomianek wraz z okolicznymi wsiami, w całkiem atrakcyjną aglomerację miejską-wiejską. I tak, w roku 1989, Łomianki doczekały się praw miejskich.

1990 – Własne przedsiębiorstwo komunikacji publicznej

“Komunikacja Miejska Łomianki” rodziła się wprawdzie w bólach, ale jej twórcom przyświecał ważny cel: zapewnić mieszkańcom naszego miasta i wszystkich okolicznych miejscowości wygodny i niezawodny dojazd do stolicy. W październiku 1990r. warszawskie MZK, zażądały pokaźnego dofinansowania z budżetu Gminy Łomianki. Ówcześni radni miejscy stanęli przed dylematem: dopłacić MZK sumę rzędu 6 mld starych złotych za obsługę linii „701” w ciągu ostatniego kwartału 1990r. i w kolejnym 1991r., czy też znaleźć inne, lepsze rozwiązanie. Alternatywą dla współfinansowania linii podmiejskiej “701” mogło być tylko własne przedsiębiorstwo, które zastąpiłoby dotychczasową formę komunikacji.
Inicjatywę wzięli w swoje ręce radni: Paweł Drewnowski, Kazimierz Medyński, Lech Jeziorski, Andrzej Bogdański, Lech Łapiedon, Adam Krzeski, Wojciech Zwoniarski, Jerzy Witwicki.

Po szczegółowych analizach i krótkiej dyskusji podjęto bardzo ważną dla Łomianek decyzję: Rada Miasta i Gminy Łomianki zakupi 17 autobusów marki Jelcz PR110M, za sumę 2,5 mld zł i stworzy własną komunikację miejską. Można rzec, że w chwili podjęcia tej uchwały narodziła się „Komunikacja Miejska Łomianki”. 28 listopada 1990r. sfinalizowano w Jelczu umowę na zakup autobusów. Koncepcji, dotyczących formy organizacyjno-prawnej nowego przedsięwzięcia było kilka. Na początku 1991r. postanowiono, włączyć komunikacje miejską w struktury Urzędu Miasta i Gminy. Utworzono oddzielny Referat Komunikacji UMiG Łomianki dla realizacji tego zadania.
Zarząd Gminy wraz z trzyosobową kadrą kierowniczą Referatu KMŁ, z wielką determinacją podjęli prace organizacyjno-przygotowawcze w celu uruchomienia regularnych linii “Ł” i “Ł-BIS”, mających nie tylko zastąpić dotychczasową linię “701”, ale też umożliwić korzystanie z publicznego transportu mieszkańcom niemal wszystkich zakątków gminy Łomianki.

Trudne początki, wspomina dzisiaj pierwszy kierownik Referatu Komunikacji Miejskiej Łomianki – p. Marek Ślusarczyk: Był początek 1991r., kiedy pierwszy raz pojawiłem się w Łomiankach, w Urzędzie Miasta. Po krótkiej rozmowie z burmistrzem podpisałem umowę o pracę. Na wstępie usłyszałem: “Gmina kupiła 12 autobusów i wzięła w dzierżawę teren pod przyszłą bazę, a Pan ma z tego zrobić komunikację dla mieszkańców gminy!”
Zarówno ówczesny burmistrz – p. Lech Jeziorski – jak i radni tamtej kadencji z wielką powagą traktowali powstanie własnej komunikacji miejskiej. Dzisiaj mało kto pamięta, że 15 lat temu podjęcie tak odpowiedzialnej i społecznie niezbędnej działalności przez władze gminne było ewenementem na skalę kraju, a brak wzorców nie ułatwiał zadania. Wraz z dwoma kolegami: Ryszardem Wyszogrodzkim i Janem Kornalewskim, których wkład w powstanie i rozwój gminnej komunikacji nie jest bez znaczenia, zdawaliśmy sobie sprawę z ciążącej na nas odpowiedzialności.
Przygotowania rozpoczęły się już w styczniu 1991r., przy założeniu, że inauguracja linii nastąpi 1 maja tegoż roku. Datę tę wybrano z uwagi na to, że kilka kolejnych, wolnych od pracy dni, pozwoli dokonać ewentualnych korekt, gdyby takie okazały się konieczne. W udostępnionym przez Gminę pokoju, od świtu do późnego wieczora trwało budowanie przyszłych rozkładów jazdy, opracowywanie dokumentacji przewozowej, rozliczeniowej, obmyślano wzory biletów i ich druk, kompletowano załogę pracowniczą i konstruowano zasady organizacji przyszłej firmy.
Ambicją naszą było stworzenie firmy przez wielkie F. Mieliśmy pełne poparcie władz miasta i pomoc w jej tworzeniu. Podstawą było zatrudnienie ograniczone do niezbędnego minimum: kierowców, mechaników i pięciu osób kadry kierowniczo-administracyjnej. Trzeba przyznać, że ten model sprawdzał się przez długi okres działalności. W tamtych latach, KMŁ miała możliwości działania w tak oszczędnych strukturach, zachowując przy tym pełną autonomię w zakresie organizacji przewozów. Komunikacja była wówczas jednym z referatów Urzędu Gminy, co pozwalało na wykorzystanie służb gminnych do obsługi kadr czy księgowości.
Już w końcu kwietnia 16 nowiutkich autobusów marki Jelcz miało zapewnioną opiekę techniczną. Poza nielicznymi wyjątkami autobusy te do dziś można spotkać na łomiankowskich ulicach. Świadczą one, że 15 lat temu jednak nam się udało!

Łomianki, jako pierwsza z podwarszawskich gmin, utworzyły własną komunikację autobusową z Warszawą. Rankiem 1 maja 1991 roku w trasę wyjechały pierwsze autobusy linii “Ł”.
Na pierwszej stronie „Gazety Łomiankowskiej” nr 9 (13) z dnia 11 maja 1991r., można było przeczytać: “Wczesnym rankiem, w dniu 1 maja 1991 roku ruszyła pełną parą lokalna linia autobusowa “Ł”, zastępująca obsługiwaną przez MZK dotychczasową 701. Wieczorem tego samego dnia po mszy św. o godz. 19, przed kościołem parafialnym św. Małgorzaty, odbyła się uroczystość symbolicznego otwarcia i poświęcenia linii, dokonana na trzech wytypowanych do tego autobusach miejskich Jelcz PR 110M. Obecni byli przedstawiciele władz miasta, dyrekcja i pracownicy przedsiębiorstwa komunalnego oraz społeczność łomiankowska. W słowie zwróconym do uczestników uroczystości proboszcz ks Jan Czerwiński podkreślił, że poświęcone autobusy są naszą i tylko naszą własnością samorządową, o którą trzeba dbać jak o swoją, by skutecznie wypełniała nałożone zadania. Jest to u nas obecnie znakiem nowych czasów, staranie, by dzieło podjęte przez człowieka i dla człowieka cieszyło się również błogosławieństwem Bożym” Była to relacja dziennikarza podpisującego się: M.

A tak opisała rozruch przedsiębiorstwa ówczesna dyrekcja KMŁ: Pierwszy autobus odjechał zgodnie z planem z Dziekanowa Leśnego o 4:30 w zimny pierwszy poranek maja. Poprzedniego dnia pożegnaliśmy 701. Start wypadł dobrze. Wie o tym na pewno ktoś, kto nie spał i miał włączone radio CB na odpowiednim kanale. Nowością jest trasa nocna oraz linia „Ł-BIS”, która kursuje z Pl. Wilsona ulicą Marymoncką do Łomianek, ulicą Warszawską, Armii Poznań, Rolniczą przez Kiełpin do Dziekanowa Polskiego. Oznaczenia BIS widoczne są na każdym, odpowiednim autobusie. Otworzyliśmy tę linię w związku z postulatami mieszkańców Dziekanowa Polskiego i Dziekanowa Nowego.
Zgodnie z uchwałą z 13 maja 1992 r., wykupiono od Hodowlano-Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Kiełpinie teren i budynki pod bazę KMŁ. Po niezbędnej modernizacji zorganizowano własne zaplecze techniczne, które składa się z pomieszczeń warsztatowych, placu manewrowego, placu postojowego, części socjalnej, magazynu części zamiennych oraz pomieszczeń biurowych (obecnie teren i budynki są siedzibą Spółki z o.o. „KMŁ”). W 1994 r. Jędrzej Fijałkowski, ówczesny redaktor naczelny “Gazety Łomiankowskiej”, pisał tak: „50 pracowników, 30 kierowców, 16 autobusów, własny warsztat, ostatnio zaś radiostacja, która jest bardzo przydatna w drodze i niejednokrotnie już pozwoliła zapobiec rozmaitym kłopotom.”

1997 – „Komunikacja Miejska Łomianki” Sp. z o.o.

W 1996r. nastąpiły zmiany organizacyjno-prawne, które miały na celu poprawę efektywności i jakości przewozów pasażerskich. Na sesji 18 września 1996r., uchwałą Rady Miejskiej nr XXI/169/96, powołano jednoosobową spółkę Miasta i Gminy, pod nazwą „Komunikacja Miejska Łomianki” Spółka z o.o. Miała ona powstać w drodze transformacji Referatu Komunikacji Urzędu Miasta i Gminy Łomianki, przy zachowaniu ciągłości funkcjonowania obu podmiotów. Termin wyznaczono bardzo nieodległy – przejęcie byłego Referatu KMŁ przez powstającą Spółkę „KMŁ” miało się odbyć 1 stycznia 1997r. I termin ten został dotrzymany. Spółka przejęła w całości majątek trwały ruchomy byłego Referatu, zaś grunty i zabudowania, na mocy umowy z właścicielem, czyli Gminą Łomianki, otrzymała w użyczenie. Choć w innej formie organizacyjno-prawnej, Komunikacja Miejska nadal pozostaje własnością Gminy Łomianki, która objęła 100% udziałów w Spółce. Przyjęta struktura zarządzania Spółką zapewnia właściwy nadzór nad jej działalnością, a tworzą ją:
· Zgromadzenie Wspólników Spółki (obecnie w osobie Burmistrza Miasta i Gminy Łomianki),
· Rada Nadzorcza (wybierana przez Zgromadzenie Wspólników Spółki),
· Zarząd Spółki (wybierany przez Radę Nadzorczą).
Nadrzędnym celem Spółki „KMŁ” jest oczywiście, zaspokojenie potrzeb społecznych dotyczących transportu zbiorowego. Konieczność realizacji (ustawowych i uchwalanych lokalnie) uprawnień do przejazdów ulgowych i bezpłatnych, uniemożliwia stosowanie ściśle komercyjnych zasad działania. Biorąc pod uwagę względy społeczne i socjalne, tak być powinno. Nie dążąc do osiągnięcia zysku, Spółka musi jednak zachowywać równowagę pomiędzy dochodami a wydatkami – takie są wymagania gospodarcze. Przy tym musi dbać także o:
· utrzymanie odpowiedniej częstotliwości i regularności kursowania zgodnie z przyjętym rozkładem jazdy;
· uruchamianie – w miarę potrzeb – dodatkowych kursów w godzinach szczytu;
· oddziaływanie wychowawcze i dyscyplinujące w stosunku do niektórych młodych pasażerów autobusów KMŁ.
Już od pierwszych dni swojego istnienia Spółka boryka się z problemem wyeksploatowanych pojazdów. Przejęte z Referatu UMiG autobusy pochodziły z lat produkcji 1985-1991 i część spośród nich już w roku 1997 była w istotnym stopniu zużyta. Gdyby jesienią 1996Śmiało można rzec, że decyzja podjęta w 1990 roku przez ówczesnych radnych była odważna i słuszna. Odważna – bo czasy dla samorządów były wtedy trudne, zwłaszcza organizacyjnie. Słuszna – bo się sprawdziła w praktyce, bo zatarła niemal granicę terytorialną pomiędzy Stolicą a Gminą Łomianki. Cieszy fakt, że obecne władze Gminy także są świadome, że realia życia społecznego i gospodarczego wymagają kontynuacji tego zadania i poszukiwania dalszych usprawnień. Dobra i nowoczesna pod każdym względem komunikacja, jest dzisiaj podstawą i gwarancją szybkiego rozwoju gospodarczego każdego regionu.

Opracował: Tadeusz Kordek, prezes Spółki „KMŁ”
Gazeta Łomiankowska

”