Pracownia Grześkiewiczów to hasło, pod którym kryje się ogromny dorobek kilku pokoleń artystów. W XIX w. Adam Grześkiewicz był właścicielem warsztatu, produkującego powozy na zamówienie, syn Jan prowadził fabrykę mebli skórzanych w Kopenhadze i w Poznaniu. Meble jego projektu prezentowano na wystawach w Berlinie, Kopenhadze, Paryżu i Londynie.
Kolejne pokolenie, Lech Grześkiewicz wraz z żoną Heleną, a później także syn, Piotr stworzyli w ŁOMIANKACH unikatowy warsztat ceramiki artystycznej. Wywodzące się z pracowni dzieła tworzone zespołowo, często we współpracy z innymi polskimi artystami, w przeważającej mierze w formach monumentalnych, ale także przedmioty codziennego użytku oraz dzieła sakralne wchodziły w skład ważnych realizacji II połowy XX wieku.

O Lechu, Helenie i Piotrze rozmawiałam z córką Piotra – Dorotą Grześkiewicz (Łomianki.info, nr 4/2012). Zwiedziłam wówczas ogromną pracownię – dom z charakterystycznym ornamentem sgrafitto na ścianie widocznej od strony ulicy Zachodniej. Po prawie trzech latach od tego spotkania wybrałam się do Centrum Promocji Kultury w Warszawie na wieczór poświęcony Grześkiewiczom i ich dorobkowi artystycznemu. Dorota i Malwina – córki Piotra oraz Marta Rydzyńska – historyk sztuki opowiadały o dziełach pozostawionych przez artystów, z których wiele zachowało się jedynie na fotografiach, ponieważ część prac ceramicznych umieszczona na stałe w murach hoteli, restauracji czy sklepów, po pewnym czasie została zniszczona przez nowych właścicieli, którzy być może nie dostrzegli jakości i ważności tych realizacji.
W 2014 roku, dzięki grantowi Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeprowadzono inwentaryzację zachowanych w pracowni w Łomiankach dzieł malarskich i ceramicznych oraz projektów, zdjęć, slajdów i negatywów. Efektem digitalizacji jest elektroniczna baza dostępna dla zainteresowanych ceramiką XX wieku. Inwentaryzacja jest pierwszym etapem prac mających na celu podsumowanie całego dorobku pracowni Grześkiewiczów. W planie jest opracowanie ich monografii.

Pracownia Grześkiewiczów to jeden z artystycznych punktów na mapie Łomianek, wart upowszechniania i promowania. Prace Lecha, Heleny i Piotra powinny być prezentowane szczególnie w miejscu, w którym powstawały, w Łomiankach. Czy nie należałoby zatem zastanowić się nad zorganizowaniem w Łomiankach wystawy prezentującej dorobek artystów, których najważniejsze dzieła i pomysły powstawały tutaj, przy ulicy Zachodniej?

Sylwia Maksim-Wójcicka

Więcej o Pracowni i dorobku artystów oraz bazę prac Grześkiewiczów można znaleźć na grzeskiewiczowie.art.pl